نگاهی به لجستیک قراردادی
به گزارش کاریبو به نقل از صمت، شرکت‌های بزرگ‌تر با توجه حجم بالای عملیات و برخورداری از ظرفیت‌های کافی در داخل مجموعه خود، ممکن است همیشه نیازمند برون‌سپاری‌هایی ازاین‌دست نباشند. درهرصورت استفاده این شرکت‌ها از ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک قراردادی گاه می‌تواند موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها شود، چراکه این شرکت‌ها قادرند از مزیت صرفه‌های مقیاس و قدرت چانه‌زنی بالاتر نسبت به شرکای تجاری خود به‌عنوان اهرم تجاری در مذاکرات با ارائه‌دهندگان این نوع خدمات بهره ببرند. دو اصطلاح لجستیک قراردادی و لجستیک طرف سوم که هر دو از مقوله‌های مرتبط در مدیریت زنجیره تامین هستند، اغلب به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما دقیقا معادل هم نیستند. لجستیک طرف سوم به برون‌سپاری خدمات لجستیکی اشاره دارد. این خدمات می‌تواند متناسب با نیازهای کسب‌وکارها، طیف وسیعی از انواع خدمات لجستیکی موقت تا مشارکت‌های بلندمدت را شامل شود. لجستیک قراردادی زیرمجموعه خاصی از لجستیک طرف سوم است که شامل قراردادی بین یک ارائه‌دهنده و یک مشتری برای مدیریت بخش قابل‌توجهی از عملیات لجستیکی مشتری در یک دوره طولانی‌تر می‌شود.
لجستیک قراردادی معمولا شامل یک بسته جامع از خدمات شامل انبارداری، حمل‌ونقل و مدیریت زنجیره تامین می‌شود که در قالب یک راه‌حل خاص و اغلب با رویکرد یکپارچگی عملیات، متناسب با نیاز هر مشتری سفارشی‌سازی می‌شود. لجستیک قراردادی معمولا شامل توافقات بلندمدت است، در حالی که خدمات لجستیک طرف سوم می‌تواند کوتاه‌مدت یا مبتنی بر پروژه باشد. راه‌حل‌های خدمات لجستیک قراردادی اغلب برای نیازهای خاص مشتری سفارشی‌سازی می‌شود که منعکس‌کننده یکپارچگی عمیق‌تر در عملیات مشتری است. خدمات لجستیک شخص ثالث ممکن است استانداردتر باشد. لجستیک قراردادی ممکن است طیف وسیع‌تری از مسئولیت‌ها و شاخص‌های کلیدی عملکردی را در بر بگیرد که در یک قرارداد مفصل مشخص شده است؛ در حالی که خدمات لجستیک طرف سوم می‌تواند طیف متنوعی از خدمات لجستیکی را بدون قرارداد بلندمدت شامل شود. براساس مطالعات موسسه مشاوره فورچون بیزینس اینسایتس، اندازه بازار جهانی لجستیک قراردادی در سال ۲۰۲۳ معادل ۴۲۶ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده است.
پیش‌بینی می‌شود این بازار در طول ۱۰ سال از ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۲، معادل ۷.۴۱ درصد رشد مرکب را تجربه کند. به‌طوری که انتظار می‌رود ارزش بازار جهانی آن تا سال ۲۰۳۲ به رقم ۸۰۵.۴۰ میلیارد دلار برسد. دراین‌بین، آسیا و اقیانوسیه با سهم ۳۳.۱۵ درصدی، در سال ۲۰۲۳ بر این بازار جهانی مسلط بود که عمدتا از افزایش تقاضا برای تحویل سریع و دقیق در همان روز و رشد بخش تجارت الکترونیک در منطقه نشأت گرفته است. اروپا دومین بازار بزرگ لجستیک قراردادی است که وجود صنایع بهداشتی و خرده‌فروشی مستقر در این منطقه، تقاضا برای خدمات لجستیک مانند توزیع و حمل‌ونقل ایمن و در نتیجه رشد منطقه را افزایش می‌دهد. امریکای شمالی سومین منطقه پیشرو در این بازار است. اقتصاد توسعه‌یافته همراه با بخش تجارت الکترونیک رشدیافته، تقاضا برای خدمات حمل‌ونقل قراردادی مؤثر و قابل‌اعتماد، به‌ویژه برای تحویل در همان روز و روز بعد را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، افزایش تقاضا برای انبارداری قراردادی از بخش خودرو باعث رشد منطقه می‌شود. منطقه خاورمیانه و افریقا نیز در سال‌های آینده رشد متوسطی را تجربه خواهد کرد. کشورهای مختلف منطقه، فضای کسب‌وکار مساعدی را برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های لجستیکی فراهم کرده‌اند که این به رشد بازار لجستیک قراردادی در منطقه کمک خواهد کرد. ازجمله بزرگ‌ترین شرکت‌های خدمات لجستیکی قراردادی در جهان می‌توان به یو.پی.اس و زنجیره تامین فِدکس (مستقر در ایالات متحده)، کوهن + ناگل (مستقر در سوئیس) و زنجیره تامین دی. اچ.ال (مستقر در آلمان) اشاره کرد. بازار جهانی خدمات لجستیک قراردادی برحسب نوع خدمات به بخش‌هایی همچون انبارداری، حمل‌ونقل، توزیع و خدمات پس از فروش تقسیم‌بندی می‌شود. خدمات انبارداری سهم غالب را این بازار در اختیار دارد که افزایش تقاضا برای این نوع خدمات از سوی صنایع تولیدکننده محصولات باقابلیت کاربرد نهایی، مهم‌ترین دلیل این امر است. توزیع دومین بخش خدماتی غالب در این بازار است. بهره‌مندی از این خدمات توسط هر صنعتی موجب کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، افزایش کارآیی و بهبود خدمات مشتری می‌شود. پس از خدمات انبارداری و توزیع، خدمات حمل‌ونقل سومین بخش بزرگ بازار لجستیک قراردادی است. به لحاظ بخش‌های استفاده‌کننده از خدمات لجستیک قراردادی، بازار این نوع خدمات به زیربخش‌های خودرو، هوافضا و دفاعی، محصولات های‌تک، محصولات دارای کاربرد در بخش سلامت، تجارت الکترونیک، خرده‌فروشی و... قابل تقسیم است. صنعت خودرو، بزرگ‌ترین سهم را در این بازار به خود اختصاص می‌دهد. این صنعت شامل عملیات لجستیکی پیچیده‌ای همچون جابه‌جایی حجم زیادی از انواع قطعات و مجموعه‌ها، تحویل به‌موقع و توزیع جهانی است. ارائه‌دهندگان خدمات لجستیک قراردادی برای این صنعت، علاوه بر بهره‌مندی از زیرساخت‌ها و شبکه جهانی گسترده، قابلیت ارائه انواع خدمات ارزش‌افزوده نظیر توالی‌یابی عملیات مونتاژ و تغذیه خطوط مونتاژ را دارا هستند.
خرده‌فروشی دومین بخش بزرگ در بازار خدمات لجستیکی است که از مزایای خدمات در بهبود سرعت و دقت سفارشات، مدیریت موجودی و راه‌حل‌های حمل‌ونقل قابل‌اعتماد بهره‌مند شده است. درباره روندهای حاکم بر بازار لجستیک قراردادی باید گفت جهش بخش تجارت الکترونیک به‌عنوان یک روند کلیدی این بازار عمل می‌کند. رشد گسترده تجارت الکترونیک در سراسر جهان و امکان برخورداری این بخش از مزایای خدمات لجستیکی قراردادی در راستای مدیریت کارآمد موجودی، پردازش و انجام سفارشات، سهولت در فرآیند حمل‌ونقل، و بهبود مدیریت لجستیک مرجوعی‌ها، به بازار خدمات لجستیک قراردادی رونق می‌بخشد. یکی دیگر از عوامل رشد این بازار، هوش مصنوعی است. ادغام فزاینده هوش مصنوعی در صنعت، هزینه‌های عملیاتی را کاهش داده و بهره‌وری و یکپارچگی عملیات را تقویت می‌کند. روش‌های پیش‌بینی تقاضای مبتنی بر هوش مصنوعی به‌طور قابل‌توجهی نرخ خطا را در مقایسه با روش‌های پیش‌بینی سنتی کاهش داده‌اند. رشد عظیم بخش تولید همراه با نیاز به زنجیره‌های تامینی که به‌صرفه و ازنظر فناوری یکپارچه باشند، منجر به رشد بازار جهانی لجستیک قراردادی می‌شود. آینده لجستیک قراردادی با پیشرفت در فناوری‌هایی مانند تجزیه‌وتحلیل پیش‌بینی‌کننده، وسایل نقلیه خودران، فناوری بلاک چین، اینترنت‌اشیا و ابتکارات مربوط به پایداری زنجیره‌های تامین شکل خواهد گرفت. این روندها وعده افزایش کارآیی، کاهش هزینه‌ها و بهبود تجربه کلی مشتری را می‌دهند. شرکت‌هایی که از این نوآوری‌ها استقبال می‌کنند، به‌واسطه همگامی با تحولات سریع مبتنی بر فناوری، به‌جایگاه مطلوبی در چشم‌انداز آتی بخش لجستیک دست خواهند یافت. همچنان که ما به سمت سال ۲۰۲۵ و بعد از آن حرکت می‌کنیم، صنعت لجستیک به‌واسطه روندهای تحول‌آفرین در زمینه نوآوری و کارآیی به تکامل خود ادامه خواهد داد.