به گزارش کایبو به نقل از کارنگ، با توجه به پیشرفت‌های سریع فناوری در صنعت لجستیک و پست، نمایشگاه پارسل+پست اکسپو ۲۰۲۴ فضای ایدئالی برای تبادل ایده‌ها و نوآوری‌های جهانی در این حوزه فراهم کرد. در این رویداد، فناوری‌های جدیدی ازجمله هوش مصنوعی، رباتیک، اینترنت اشیا، بلاکچین و خودکارسازی فرایندها به نمایش گذاشته شدند؛ فناوری‌هایی که می‌توانند تحول شگرفی در لجستیک و صنعت پستی جهان ایجاد کنند.

بی‌شک حضور شرکت‌های ایرانی در این رویداد نه‌تنها ارتباط صنعت لجستیک ایران با سایر دنیا را حفظ می‌کند، بلکه سبب ورود فناوری‌ها و نوآوری‌های جدید به کشور می‌شود. شرکت کالارسان چاپار با ۲۳ سال سابقه فعالیت تخصصی در زمینه‌های مختلف حمل‌ونقل زمینی، هوایی، داخلی و بین‌المللی، مرسولات سبک و سنگین و سایر خدمات لجستیکی، با حضور در پارسل+پست اکسپو ضمن بازدید از آخرین دستاوردهای جهانی در صنعت لجستیک، سعی کرده با ارزیابی وضعیت این صنعت در ایران، کم‌وکاستی‌های لجستیک و پست را در کشور شناسایی کند.

نوید صفوی، مدیرعامل چاپار، مصطفی سورغالی، مدیر ترانزیت چاپار؛ علی مشایخی، مدیر شبکه نمایندگان چاپار و حميدرضا اشرفی، مدیر مالی چاپار با حضور در پارسل+پست اکسپو ۲۰۲۴ تلاش کردند شرکت‌ها، فناوری‌ها، ترندها و محورهای اصلی این نمایشگاه را بررسی کنند و به مقایسه وضعیت و خدمات لجستیکی در ایران با سایر کشورهای دنیا بپردازند.

در گفت‌وگو با مدیرعامل این شرکت، بر مهم‌ترین نوآوری‌های این نمایشگاه و چالش‌ها و فرصت‌های پیاده‌سازی این فناوری‌ها در ایران تمرکز کردیم و کوشیدیم با بررسی کم‌وکیف حضور برندهای مطرح بین‌المللی و دستاوردهای آنها و نیز مرور راهکارهایی برای تسریع توسعه فناوری‌ها در ایران، به تحلیل شکاف‌های موجود در بازار لجستیک کشور بپردازیم و راهکارهایی عملی برای همگام‌سازی ایران با فناوری‌های نوین جهان بیابیم.

مهم‌ترین نکته چشمگیر رویداد اکسپو از نظر چاپار چیست؟ مهم‌ترین محورها چه بودند؟

نمایشگاه پارسل+پست ۲۰۲۴ با بیش از ۲۴۰ غرفه‌دار بین‌المللی از کشورهای مختلف برگزار شد. از بین شرکت‌های حاضر، ۳۰ شرکت اولین حضورشان در این نمایشگاه را تجربه می‌کردند.

مهم‌ترین نکته‌ای که در این رویداد به چشم می‌آمد، توجه روزافزون به فناوری‌های نوین و اتوماسیون در تمام مراحل بود. استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی و ماشین‌ها مثل توسعه عملیات رباتیک و خودکارسازی فرایندها و بهره‌گیری از داده‌ها و تحلیل داده‌ها از نکات برجسته اکسپو به شمار می‌آمد.

بهبود روندهای تحویل و کاهش هزینه‌های مربوط به لست‌مایل که یکی از چالش‌های اصلی در صنعت لجستیک است، از دیگر نکات چشمگیر این نمایشگاه بود. به‌علاوه، در پارسل+پست جدیدترین نوع لاکرهای هوشمند دیده شد؛ لاکرهایی مجهز به فناوری‌های نوین مانند صفحه‌نمایش لمسی، اسکنر اثر انگشت یا کارت هوشمند.

اکسپو بر فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، بلاکچین، رباتیک، اینترنت اشیا و سایر فناوری‌های نوینی که به بهبود فرایندهای پستی کمک می‌کنند، متمرکز بود.

از دیگر محورهای اصلی اکسپو می‌توان به تجربه مشتری و نحوه بهبود تجربه مشتری از طریق ارائه خدمات شخصی‌سازی‌شده، ردیابی دقیق مرسولات، تحویل سریع و آسان و ایجاد کانال‌های ارتباطی مؤثر اشاره کرد. تجارت الکترونیک نیز از محورهای اصلی این رویداد به حساب می‌آمد و تلاش شده بود راهکارهای نوینی برای پشتیبانی از رشد تجارت الکترونیک ازجمله انبارداری هوشمند و حمل‌ونقل هوشمند ارائه شود.

لجستیک در این رویداد بیشتر روی کدام فناوری‌ها و نوآوری‌ها متمرکز شده بود؟

فناوری‌های کلیدی در حوزه لجستیک مهم‌ترین بخش اکسپو بود؛ فناوری‌هایی چون هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، اینترنت اشیا، رباتیک و اتوماسیون، بلاکچین، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی و تحلیل کلان‌داده‌ها.

در اکسپو، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در راستای بهینه‌سازی مسیرهای حمل‌ونقل، پیش‌بینی تقاضا و خودکارسازی فرایندهای انبارداری معرفی شدند. همچنین بر کاربردهای اینترنت اشیا در لجستیک مانند ردیابی و ردیابی دارایی‌ها در زمان واقعی، نظارت بر شرایط محیطی در انبارها و وسایل نقلیه و مدیریت ناوگان هوشمند تأکید شد.

رباتیک و اتوماسیون نیز از دیگر فناوری‌هایی کلیدی بود که در این رویداد با لجستیک ادغام شد. این فناوری در ربات‌های انبارداری برای جابه‌جایی و بسته‌بندی کالا، خودروهای خودران برای حمل‌ونقل و در سیستم‌های خودکار مرتب‌سازی به کار می‌روند.

در این نمایشگاه به فناوری بلاکچین نیز توجه بسیاری شد؛ برای افزایش شفافیت و امنیت در زنجیره تأمین، ردیابی منشأ محصولات و تسهیل پرداخت‌های بین‌المللی می‌توان از بلاکچین بهره برد. شرکت‌های لجستیکی حاضر از واقعیت افزوده و واقعیت مجازی برای آموزش کارکنان، تعمیر و نگهداری تجهیزات و طراحی و شبیه‌سازی انبارها و مراکز توزیع استفاده می‌کردند. همچنین، بهره‌گیری از کلان‌داده‌ها برای شناسایی الگوها و روندها در داده‌های لجستیکی، بهبود تصمیم‌گیری استراتژیک و شخصی‌سازی خدمات لجستیکی از روندهای اصلی لجستیک در اکسپو بود.

کدام شرکت‌ها حضور چشمگیری داشتند؟ فناوری‌ها و نوآوری‌های آنها چه بود؟

وندرلند (Vanderlande) یکی از شرکت‌های حاضر بود که با معرفی سیستم‌های جدید بسته‌بندی خودکار برای بسته‌های کوچک، تحولی در فرایندهای بسته‌سازی ایجاد می‌کند. این سیستم با کاهش نیاز به نیروی انسانی، سرعت و دقت را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

از شرکت‌های دیگری که حضور چشمگیری داشتند می‌توان به فنوک بنلوکس (Fanuc Benelux) اشاره کرد. این شرکت با ارائه ربات‌های همکاری، امکان ادغام ربات‌ها در محیط‌های کاری انسانی را فراهم می‌کند. این ربات‌ها می‌توانند هم‌زمان با انسان‌ها کار کنند و فرایندهای تولید را بهبود بخشند.

سوئیپ باکس (SwipBox) نیز با ارائه قفسه‌های هوشمند برای تحویل بسته‌ها، تجربه مشتری را بهبود می‌بخشد. کاربران با استفاده از این قفسه‌ها مرسولات خود را به‌صورت خودکار و ایمن دریافت می‌کنند.

در پارسل+پست ۲۰۲۴ سورترهای چندکاره شرکت EAE سولوشنز (EAE Solutions) نیز معرفی شدند. این سورترها قادر به جابه‌جایی هم‌زمان بسته‌های بزرگ و کوچک هستند، بدون اینکه اختلالی در کار ایجاد شود، همچنین، به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا بهره‌وری خود را افزایش و هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش دهند.

بلوکرست (BlueCrest) هم از دیگر شرکت‌های حاضر در اکسپو بود که با ارائه دستگاه چاپ و چسباندن برچسب با سرعت بالا، به افزایش سرعت و دقت در فرایندهای برچسب‌گذاری کمک می‌کند.

شرکت پونتا (Punta) نیز با ارائه قفسه‌های هوشمند برای شرایط آب‌وهوایی سخت، امکان تحویل ایمن بسته‌ها در مناطق مختلف را فراهم می‌کند.

مهم‌ترین فناوری‌ها و نوآوری‌های مشترک میان این شرکت‌ها چه بود؟

بسیاری از شرکت‌ها روی خودکارسازی‌های مختلف ازجمله‌های بسته‌بندی، مرتب‌سازی و حمل‌ونقل تمرکز داشتند. استفاده از هوش مصنوعی برای ارتقای خدمات و استفاده از اینترنت اشیاء مانند به‌کارگیری حسگرها برای ردیابی بسته‌ها و کنترل شرایط محیطی از فناوری‌های مشترک بین شرکت‌ها بود. استفاده از ربات‌ها برای انجام وظایف یکنواخت و سنگین نیز ازجمله ایده‌های مشترک شرکت‌های نوآور در اکسپو به حساب می‌آید.

با توجه به نوآوری‌هایی که در نمایشگاه مشاهده کردید، جای چه فناوری‌ها و نوآوری‌هایی را در ایران خالی می‌بینید؟

با توجه به مشاهداتم در پارسل+پست، ایران را در برخی از حوزه‌های فناوری و نوآوری لجستیکی عقب‌تر می‌دانم؛ مثلاً سیستم‌های خودکار مرتب‌سازی پیشرفته، قفسه‌های هوشمند و نقلیه خودران در ایران کمتر به چشم می‌خورند. سیستم‌های خودکار مرتب‌سازی پیشرفته بسته‌ها با سرعت و دقت بسیار بالایی کار می‌کنند، ولی ما از این سیستم‌ها در ایران هنوز به‌صورت کاربردی بهره نگرفته‌ایم. همچنین، ربات‌هایی که می‌توانند هم‌زمان با انسان‌ها کار کنند و روندهای تولید را بهبود بخشند، در ایران کمتر وجود دارند یا ما به‌ندرت قفسه‌هایی داریم که به‌صورت خودکار بسته‌ها را مدیریت کنند و کاربران بتوانند بسته‌های خود را به‌صورت خودکار دریافت کنند. استفاده از وسایل نقلیه خودران هم برای حمل‌ونقل کالا در داخل انبارها و مراکز عرضه، در ایران بسیار محدود است.

یکی دیگر از فناوری‌هایی که در پارسل+پست خیلی به چشم می‌آمد و در ایران به‌اندازه کافی به آن توجه نشده، دستگاه سورت ماشین پیشرفته است. این دستگاه نقش بسیار مهمی در افزایش سرعت و مراقبت‌های مرتب‌سازی و جابه‌جایی بسته‌ها دارد. معمولاً این دستگاه‌ها گران‌قیمت‌اند و خرید آنها برای بسیاری از شرکت‌های ایرانی توجیه اقتصادی ندارد. از طرف دیگر، دانش فنی لازم برای نصب، راه‌اندازی و نگهداری این دستگاه‌ها نیز در ایران محدود است و علاوه‌بر اینها، قوانین و مقررات پیچیده گمرکی و واردات، ورود این دستگاه‌ها به کشور را چالش‌برانگیز می‌کند.

درباره دستگاه‌های سورت ماشین پیشرفته بیشتر توضیح دهید. آیا می‌توان از آنها به نحوی در ایران استفاده کرد؟

این دستگاه‌ها می‌توانند با سرعت بسیار بالا و با دقت بالا، بسته‌ها را براساس ویژگی‌هایی مانند وزن، اندازه و هدف تعیین کنند. با استفاده از این دستگاه‌ها، خطاهای انسانی در روند به حداقل می‌رسد، نیروی انسانی تقویت می‌شود و بهره‌برداری‌های عملیاتی کاهش می‌یابد. با استفاده از این دستگاه‌ها، خدمات کیفی نیز بهبود پیدا می‌کند.

دستگاه‌های سورت ماشین پیشرفته در چند مدل در دنیا موجودند. اولی دستگاه سورت با استفاده از کدهای پستی است که براساس کد پستی مرتب‌سازی را انجام می‌دهند. دستگاه سورت با استفاده از اسکن بارکد هم مدل دیگری است که براساس بارکد چاپ‌شده روی بسته کار می‌کنند. دستگاه سورت با استفاده از وزن هم بسته‌ها را براساس وزنشان مرتب می‌کنند.

با حمایت مالی دولت از توسعه و استفاده از این دستگاه‌ها، توسعه دانش فنی و آموزش نیروهای متخصص در زمینه نصب، راه‌اندازی و نگهداری این دستگاه‌ها، تسهیل قوانین و مقررات مربوط به واردات و استفاده از این دستگاه‌ها و حمایت از تولید داخلی این دستگاه‌ها، امکان جایگزینی دستگاه‌ها با مدل‌های پیشرفته‌تر مهیا می‌شود.

با توجه به اهمیت دستگاه‌های سورت ماشین در بهبود فرایندهای لجستیکی، لازم است که ایران هرچه سریع‌تر به سمت توسعه و بومی‌سازی این فناوری حرکت کند.

گفتید با توجه به نوآوری‌هایی که در اکسپو مشاهده کردید، ایران را در برخی از حوزه‌های فناوری و نوآوری لجستیکی عقب‌تر می‌دانید. علت این عقب‌ماندگی چیست؟

علل این عقب‌ماندگی را می‌توان هزینه بالای استفاده از این فناوری‌ها، مقررات و قوانین دست‌وپاگیر و سرمایه‌گذاری ناکافی دانست. بسیاری از این فناوری‌ها برای شرکت‌های ایرانی توجیه اقتصادی ندارند. وجود مقررات و قوانین دست‌وپاگیر نیز مانع از توسعه و گسترش این فناوری‌ها می‌شود. همچنین برای توسعه این فناوری‌ها در ایران سرمایه‌گذاری کافی صورت نگرفته است.

با این حال ورود این فناوری‌ها به ایران باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های عملیاتی، بهبود کیفیت و ارتقای ارائه خدمات، امکان حضور شرکت‌های ایرانی در بازارهای رقابت‌های جهانی و درنهایت رشد اقتصادی می‌شوند.

چقدر این نوآوری‌ها و فناوری‌هایی که درباره آنها صحبت کردیم، قابل کاستومایز کردن برای ایران هستند؟ چقدر قابلیت پیاده‌سازی دارند؟

در وهله اول زیرساخت‌های صنعتی، فناوری‌های موجود و سطح آموزش نیروی کار، نقش مهمی در سرعت و کیفیت پیاده‌سازی این فناوری‌ها دارند. در وهله بعدی، سرمایه‌گذاری کلان در حوزه فناوری و لجستیک، پیش‌نیازی جدی در این زمینه است.

همچنین سیاست‌های حمایتی دولت و قوانین و مقررات مرتبط با فناوری و تجارت، تأثیری مستقیم بر سرعت و گستره پیاده‌سازی این نوآوری‌ها دارند. آمادگی سازمان‌ها برای پذیرش و استفاده از نیروی انسانی نیز در استفاده از فناوری‌های جدید، از عوامل مؤثر در موفقیت این روند هستند.

کدام یک از این فناوری‌ها قابلیت تطبیق و پیاده‌سازی بیشتری دارند؟

سیستم‌های ردیابی و ردیابی بسته‌ها به دلیل سادگی نسبی و امکانات فراوان، قابلیت پیاده‌سازی سریع‌تری دارند. فرایندهای خودکارسازی هم قابلیت تطبیق بیشتری دارند. فرایندهای خودکارسازی ساده مانند بسته‌بندی و مرتب‌سازی، با استفاده از دستگاه‌های ساده‌تر، امکان‌پذیر است. بسیاری از نرم‌افزارهای مدیریتی برای تأمین نیز قابلیت‌های شخصی و تطبیق با نیازهای خاص هر کسب‌وکاری را دارند، اما پیاده‌سازی برخی دیگر از فناوری‌ها به دلیل پیچیدگی و نیاز به زیرساخت‌های خاص، در ایران با چالش‌هایی همراه است؛ مثل ربات‌های پیشرفته و هوش مصنوعی که به دلیل پیچیدگی و هزینه بالا، نیازمند سرمایه‌گذاری کلان و نیروی انسانی متخصص هستند یا وسایل نقلیه خودران که زیرساخت‌های لازم برای استفاده از آنها، مانند جاده‌های هوشمند و سیستم‌های کنترل ترافیک، در ایران هنوز توسعه نیافته است. پیاده‌سازی بلاکچین در مقیاس وسیع نیز نیازمند زیرساخت‌های امنیتی قوی و تغییر در قوانین و مقررات موجود است.

چه راهکاری برای تسریع پیاده‌سازی این نوآوری‌ها و فناوری‌ها پیشنهاد می‌دهید؟

ایجاد زیرساخت‌های مناسب و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، انرژی و حمل‌ونقل، پیش‌نیاز اصلی برای پیاده‌سازی این فناوری‌ها است. همچنین حمایت از تحقیق و توسعه و سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه فناوری‌های بومی، نیاز به فناوری‌های خارجی را کاهش می‌دهد.

باید به توسعه نیروی انسانی و آموزش متخصصان نیروی انسانی در زمینه فناوری‌های نوین نیز توجه داشت. نباید فراموش کنیم که ساده‌سازی قوانین و مقررات مرتبط با فناوری و تجارت، می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری و توسعه این فناوری‌ها کمک کند و درنهایت، ایجاد فرهنگ نوآوری در سازمان‌ها و کارآفرینی، به توسعه این فناوری‌ها کمک می‌کند.

درنهایت، پیاده‌سازی این نوآوری‌ها در ایران نیازمند فعالیتی جامع و هماهنگ است که بازیگران آن دولت، بخش خصوصی و دانشگاه‌ها هستند.